Skip to main content Skip to main nav

Aquathermie

Aquathermie, warmte en koude uit water, is een duurzaam alternatief voor verwarming en koeling van gebouwen. In potentie kan aquathermie uit oppervlakte- en afvalwater zo’n 50 procent van de gebouwde omgeving verwarmen. De interesse groeit, er zijn nu ruim 100 aquathermie-initiatieven in Nederland. Voor verdere opschaling is meer onderzoek nodig, onder meer naar juridische, ecologische en technische aspecten. STOWA werkt hiervoor onder andere samen met diverse waterschappen, Rijkswaterstaat, de Unie van Waterschappen, Rijkswaterstaat en kennisinstellingen.

Hieronder vind je een omschrijving van de verschillende thema’s waar STOWA momenteel aan werkt. Klik op de tabbladen hierboven voor meer informatie over lopend onderzoek, resultaten, filmpjes en contactgegevens.

Kennisactiviteiten

STOWA ontwikkelt niet alleen nieuwe kennis, maar deelt ook bestaande kennis. Zo bundelden we alle kennis over aquathermie samen met Rijkswaterstaat, Alliander en Netwerk Aquathermie in de handreiking aquathermie. Ook organiseren we regelmatig bijeenkomsten om kennis uit te wisselen of dragen we bij aan bijeenkomsten die anderen organiseren.

Ecologische effecten Thermische Energie uit Oppervlaktewater (TEO)

Heb je het over het winnen van warmte uit oppervlaktewater, dan heeft dat ook invloed op het waterleven in dat waterlichaam. Het water dat door de TEO-installatie stroomt, koelt af en passeert pompen, filters en warmtewisselaars. De temperatuurverlaging kan invloed hebben op chemische processen en groei- en voortplantingsprocessen onder water. De filters kunnen schade aanbrengen aan kleine organismen. En dat alles heeft weer een doorwerking op het gehele ecosysteem die zowel positief als negatief kan uitpakken.

Vergunningverleners hebben inzicht nodig in deze effecten om aanvragen voor TEO-installaties goed te kunnen beoordelen. Daarom stelde STOWA, in samenwerking met de Unie van Waterschappen en Rijkswaterstaat, in 2021 het Beoordelingskader Koudelozingen 1.0 op. Op dit moment wordt er gewerkt aan een actuele versie. Ondertussen blijven we onderzoek doen naar de ecologische effecten van TEO, zodat de potentie zo veel mogelijk benut kan worden in balans met de ecologie. STOWA liet diverse literatuurstudies en een modelstudie uitvoeren en draagt bij aan praktijkonderzoek van Waternet. De huidige stand van kennis is gebundeld in een Deltafact.

Samenwerking

Het toepassen van aquathermie vraagt nieuwe vormen van samenwerking in de warmteketen. Welke rol kunnen waterschappen en andere decentrale overheden het beste spelen bij het bevorderen van aquathermie? Welke consequenties heeft dit voor de eigen organisatie? En hoe kunnen overheden sturen op een eerlijke verdeling van de warmte? Antwoorden hierop zochten we in het onderzoek Instrumentarium schaarse warmte uit water en het onderzoek naar de governance van aquathermie. Voor de samenwerking met energiecoöperaties stelde de Unie een handreiking op. Eerdere ervaringen met nieuwe samenwerkingen delen we in het rapport ‘Leren van praktijkervaringen aquathermie’. Bij deze nieuwe technieken en samenwerkingen duiken ook nieuwe juridische vraagstukken op. Deze heeft  de Unie geïnventariseerd. Naar aanleiding hiervan is een Handreiking Waterbelangen in de warmtetransitie opgesteld.