Skip to main content Skip to main nav

10 september 2025

Gezonde, open bodemstructuur: goed voor boer én waterbeheerder

Door klimaatverandering nemen weersextremen toe. Dat leidt in Nederland steeds vaker tot hevige regenval. Dit zorgt in toenemende mate voor plasvorming op landbouwpercelen en oppervlakkige afspoeling van regenwater naar het oppervlaktewater (maaiveldafvoer). Dit kan zowel voor boeren als waterbeheerders erg vervelend zijn. Gelukkig valt er wat aan te doen, blijkt uit het NWO-project SURFLAT, ‘Surface runoff in flat areas’. Hoe? Zorg voor een gezonde, open bodemstructuur en voorkom bodemverstoring. STOWA is een van de financiers van het project.

Maaiveldafvoer is het deel van het regenwater dat niet infiltreert, maar plassen vormt en via het maaiveld naar het oppervlaktewater stroomt. Dit kan leiden tot extreem hoge afvoeren, erosie van het maaiveld, insnijding van beken, en belasting van het oppervlaktewater met nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen. Door klimaatverandering wordt een toename verwacht in zowel droogte als hevige regenbuien. Het beperken van maaiveldafvoer is daarom in toenemende mate van belang. Enerzijds om via infiltratie de zoetwatervoorraad op peil te houden, anderzijds om piekafvoeren en belasting van het oppervlaktewater te beperken.

Het onderzoek van SURFLAT heeft  – via praktijkonderzoek op speciale meetpercelen – aangetoond dat plasvorming en maaiveldafvoer op grote schaal voorkomen. 

aangetoond dat plasvorming en maaiveldafvoer op grote schaal voorkomen. 

De belangrijkste oorzaak ervan is meestal een verstoorde bodem, bijvoorbeeld door ploegen op steeds dezelfde diepte of de inzet van (te) zware landbouwmachines. Het vergroten van de infiltratiecapaciteit en de verticale doorlatendheid van de bovenste decimeters van de bodem is voor zowel de agrariër als de waterbeheerder gunstig: het leidt tot minder plasvorming en minder maaiveldafvoer. Bovendien kan het hemelwater dan beter infiltreren om de grondwatervoorraad aan te vullen. Hieronder een korte video over het project. 

Meer weten? Op 28 oktober aanstaande vindt er in Ede een symposium plaats waarin de resultaten van het project worden toegelicht. > Meer informatie en aanmelden

Bron: Deltares