Fosfaat is een kritieke grondstof voor landbouw en industrie. De wereldwijde beschikbaarheid staat onder druk. Nederland verliest jaarlijks circa 23 miljoen kg fosfaat via afvalwater en slib. Terugwinning verkleint de afhankelijkheid van geïmporteerd fosfaaterts. 

Binnen de Nederlandse watersector is fosfaatterugwinning een speerpunt. Het Rubiphos-proces biedt een schaalbare oplossing voor terugwinning uit secundaire bronnen. Het pilotonderzoek, uitgevoerd in 2023 met HVC-slibas, toont een fosfaatrendement van circa 97%. Het proces omvat uitloging met zwavelzuur, filtratie, diffusie dialyse en nanofiltratie. Het eindproduct is gezuiverd fosforzuur en “single super fosfaat-meststof (SSP)”. Het residu (RubiCas) voldoet grotendeels aan EU-eisen, met uitzondering nog van het loodgehalte, dat echter de komende tijd in de bron naar verwachting flink daalt. 

Het Rubiphos-proces onderscheidt zich door effectieve verwijdering van zware metalen en de mogelijkheid tot terugwinning van co-producten zoals magnesiumsulfaat en ijzerzouten. De energiebehoefte is acceptabel (650 kWh/ton as), en de klimaatimpact is gunstig, vooral bij productie van fosforzuur. Een uitgevoerde  Life Cycle Analysis (LCA) bevestigt de milieuwinst ten opzichte van conventionele routes. De technologie is modulair, schaalbaar en toepasbaar op diverse fosfaatrijke reststromen. Een fullscale installatie draagt bij aan circulaire ambities en vermindert afhankelijkheid van geïmporteerd fosfaat. Verdere optimalisatie, zoals vervanging van fossiele kalkbronnen, biedt kansen voor extra klimaatwinst.