Tien jaar na de eerste studie over lachgasemissies van Nederlandse rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi’s) werd in 2019 een Community of Practise (CoP) Lachgas opgericht. De CoP heeft aanzienlijk bijgedragen aan het versnellen van lachgasonderzoek in Nederland. Met de start van het Lachgas Versnellingsprogramma in 2024 heeft het onderzoek naar lachgasemissies nog meer momentum gekregen. De Nederlandse waterschappen hebben de ambitie om in 2030 klimaatneutraal te zijn.

Tegen het einde van 2025 wordt verwacht dat er continue lachgasmetingen worden uitgevoerd bij ongeveer zestig zuiveringsinstallaties in Nederland, en dit zal doorgaan tot het einde van 2027. Dit levert een schat aan informatie op. De lessen over het opzetten van een goede monitoringcampagne voor het meten van lachgasemissies om een betrouwbare en uniforme emissiefactor te bereiken, worden in dit rapport gedeeld. 

We doen dit vanuit een Nederlands perspectief, maar de geleerde lessen zijn waardevol voor iedereen. De ervaringen die in Nederland worden opgedaan, kunnen direct bijdragen aan het versnellen van lachgasonderzoek dat nu wereldwijd wordt opgezet en gestart.

De doelen van het versnellingsprogramma in Nederland zijn:

• Het zo nauwkeurig mogelijk bepalen van de werkelijke lachgasemissies per afvalwaterzuiveringsinstallatie, om uiteindelijk emissiefactoren voor Nederland vast te stellen die internationaal erkend zijn.
• Het bepalen van een gevalideerde set van mitigatiemaatregelen, die inzicht geven in het effect van mitigatiemaatregelen op de lachgasemissies.

Om deze doelen te bereiken, is er in Nederland de afgelopen twee jaar veel werk verzet om een monitoringsprotocol op te stellen dat zorgt voor een uniforme methode voor het meten en berekenen van emissiefactoren. De ervaringen en kennis die in dit handboek worden beschreven, komen van alle 21 waterschappen die deelnemen aan het versnellingsprogramma in Nederland. 

In dit handboek komt het volgende aan de orde:

• Het bepalen van de juiste stikstofbelasting die in de zuiveringsinstallatie wordt behandeld. Dit is essentieel voor het berekenen van een emissiefactor.
• Het bepalen van het aantal sensoren dat moet worden geplaatst en waar ze moeten worden geplaatst, en hoe een locatiebepaling dient te worden uitgevoerd. De volgende stap is de aanschaf en installatie van de sensoren.
• Het kalibreren en vervangen van de sensorkoppen op het juiste moment is essentieel om een betrouwbaar en zo compleet mogelijk dataset te verkrijgen! Om dit te bereiken, is het ook cruciaal om afwijkingen op tijd te detecteren en onmiddellijk de juiste acties te ondernemen.
• Het berekenen van lachgasemissies en het presenteren van de gegevens die hiervoor beschikbaar moeten zijn.
• Presentatie van welke procesparameters waardevol zijn om te meten en te verzamelen om maximale kennis te verkrijgen over het niveau van emissies en hoe deze te verminderen.