Skip to main content Skip to main nav

Overzicht toepassingsmogelijkheden van passive sampling

Dit rapport geeft een praktisch overzicht over de mogelijkheden van passive sampling bij het monitoren van de chemische waterkwaliteit, ten opzichte van het traditionele gebruik van steekmonsters. Voor verschillende soorten monitoringonderzoek wordt beschreven hoe passive samplers kunnen worden gebruikt.

De gangbare manier om de chemische waterkwaliteit te monitoren is door het nemen van steekmonsters, waarbij met een bepaalde frequentie watermonsters van een liter worden genomen. Deze manier van bemonsteren heeft zijn beperkingen omdat het een momentopname is, waardoor de kans groot is dat piekconcentraties van stoffen worden gemist. Daarnaast is de detectielimiet door het beperkte monstervolume vaak te hoog om de concentraties op het gewenste niveau te bepalen.

Om voor deze tekortkomingen een oplossing te vinden, zijn er allerlei alternatieve bemonsteringsmethoden ontwikkeld waaronder passive sampling. Hierbij wordt een sampler gedurende een bepaalde tijd in het water uitgehangen, waarbij organische stoffen door de sampler continu worden opgenomen. Piekconcentraties worden hierdoor meegenomen in de bemonstering. Door de bemonstering van een groter volume water kunnen lagere concentraties worden gemeten.

Passive samplers kunnen zinvol worden toegepast bij verschillende soorten monitoringsonderzoek voor organische verbindingen, zoals de brede screening op het voorkomen van gewasbeschermingsmiddelen, bronnenonderzoek naar illegale lozingen en early warning in drinkwaterpeilbuizen. Voor een deel van de stoffen kan een kwalitatieve concentratie bepaald worden. Voor andere stoffen is een bepaling van een semi-kwantitatieve concentratie mogelijk, waarbij een orde van grootte van de concentratie wordt gegeven. Sommige stoffen kunnen enkel kwalitatief bepaald worden, waarbij inzicht wordt verkregen of een stof wel of niet aanwezig is.

Voor 844 stoffen, waaronder een groot aantal gewasbeschermingsmiddelen, hormoonverstorende stoffen en geneesmiddelen, is een overzicht gegeven welke type passive sampler het best toegepast kan worden en of een (semi)-kwantitatieve dan wel indicatieve concentratie kan worden bepaald. Hiermee kunnen waterbeheerders afgewogen keuzes maken of en zo ja: welke samplers kunnen worden toegepast.