Skip to main content Skip to main nav

Snelle detectie van fecale besmetting in zwemwater

Dit rapport beschrijft de uitkomsten van een project waarin praktijkervaring is opgedaan met twee snelle methoden voor het detecteren van fecale verontreinigingen (mobiele qPCR en de BACTcontrol). De uitkomsten zijn vergeleken met de standaard kweekmethoden (MPN Colilert) zoals die staan genoemd in o.a. de Europese zwemwaterrichtlijn. De opgedane ervaring en prestaties van de methoden zijn verwerkt tot concrete aanbevelingen om de methoden in te zetten in de praktijk om fecale verontreinigingen te monitoren.

Naast de officiële zwemlocaties in natuur en stadswater worden gemeenten steeds vaker geconfronteerd met burgers die bij goed weer (soms massaal) zwemmen/recreëren in stadswater. Ook willen gemeenten dat het stadswater toegankelijk en geschikt is voor activiteiten als sportevenementen (zoals triatlons) en benefietevenementen (zoals city swims). Gezond zwemwater is daarbij van cruciaal belang, maar de kwaliteit van oppervlaktewater is aan sterke variaties onderhevig. Dat komt onder meer door piekverontreinigingen via riooloverstorten en lozingen. Deze hebben bij (zwem)evenementen geleid tot ziekte onder de deelnemers (onder andere in Alphen, Utrecht, Amsterdam). Ook beheerders van aangewezen zwemlocaties worden soms geconfronteerd met piekverontreinigingen.

Volgens de Europese zwemwaterrichtlijn moet het aantal E. coli bacteriën van officieel aangewezen zwemwateren regelmatig worden bepaald. Daarnaast worden er in Nederland grenswaarden gehanteerd voor een acuut risico. Voor niet-officiële zwemwaterlocaties waar evenementen worden georganiseerd, is door de STOWA een handreiking ontwikkeld. Nadeel van beide documenten is dat deze zijn gebaseerd op de E. coli kweekmethode, die pas na 24 tot 48 uur resultaat geeft, en dat de metingen met tussenposen van soms meerdere weken worden uitgevoerd. Het geeft geen informatie over de actuele zwemwaterkwaliteit. Hierdoor is het niet mogelijk om tijdig te reageren met maatregelen op sterke variaties in microbiologische waterkwaliteit en korte verontreinigingspieken, b.v. door hevige regenbuien gevolgd door bijvoorbeeld riooloverstorten of afspoeling.

Met een snelle, on-site methoden om de actuele zwemwaterkwaliteit op de dag van een evenement te bepalen, en te bepalen of een grenswaarde wordt overschreden, kan het actuele gezondheidsrisico ingeschat worden en dus of het evenement wel of niet door kan gaan of dat de officiële zwemlocatie gesloten moet worden.