25 november 2025
Antibioticaresistentie bacteriën laten zich nauwelijks verwijderen met vergaande zuiveringstechnieken
STOWA heeft onderzoek laten doen naar de mate waarin vergaande zuiveringstechnieken voor organische microverontreinigingen ook antibioticaresistente bacteriën kunnen verwijderen. Dat blijkt – met enige voorzichtigheid - maar zeer beperkt het geval. Het onderzoek werd uitgevoerd in het kader van het Innovatieprogramma Microverontreinigingen uit rwzi-afvalwater (IPMV).
Antibioticaresistentie is een groeiend probleem. Als antibiotica (te) vaak worden gebruikt of ten onrechte worden voorgeschreven, leren sommige bacteriën toch te overleven. Deze antibioticaresistente bacteriën verspreiden zich vervolgens verder. Infecties met deze bacteriën zijn moeilijker te behandelen (want resistent tegen bekende antibiotica) en kunnen soms zelfs levensbedreigend worden. Dat maakt ze een groot risico voor de volksgezondheid.
In de periode 2019-2023 is binnen het IPMV een aantal innovatieve technieken voor verwijdering van microverontreinigingen verkend op kosteneffectiviteit en duurzaamheid. Bij een kansrijke uitkomst werd de techniek opgeschaald naar een pilot. In twaalf van de in totaal vijftien uitgevoerde pilotonderzoeken is naast de verwijdering van microverontreinigingen (w.o. medicijnresten) ook de verwijdering van antibioticaresistentie onderzocht. Ter referentie werden ook drie demonstratie-installaties onderzocht die zijn uitgerust met een (voor medicijnresten) bewezen effectieve vergaande zuiveringstechniek.
Nihil
Uit het onderzoek komt naar voren dat onder de geteste procescondities de verwijdering van antibioticaresistentie in de meeste gevallen helaas nihil of beperkt is. Filtratietechnieken (nano- of microfiltratie) bleken echter in staat om antibioticaresistente bacteriën tot onder de detectielimiet te verwijderen. De onderzochte technieken met ozon bleken antibioticaresistentie deels te verwijderen bij doseringen hoger dan 0,45 g ozon/g DOC. Bronaanpak verdient derhalve de voorkeur: gerichter en niet-onnodig voorschrijven, mogelijk in combinatie met de ontwikkeling van nieuwe antibiotica die deze bacteriën wel doden.
Omdat het aantal bemonsterde locaties en het aantal herhalingen per techniek beperkt is gebleven in het onderzoek, moeten de resultaten als indicatief beschouwd worden en kunnen slechts met de nodige voorzichtigheid naar andere locaties worden doorvertaald.
Bij de keuze voor een techniek voor vergaande zuivering van rwzi-effluent is de mate van verwijdering van antibioticaresistentie een van de factoren om mee te wegen, zeker indien het effluent gebruikt wordt voor bijvoorbeeld zwem- of recreatiewater of als irrigatiewater voor de land- en tuinbouw.
English resume