Grondwaterstanden in kaden met hoge waarden zijn voornamelijk het gevolg van extreme neerslaggebeurtenissen van enkele dagen volgend op een natte periode waarbij de grondwaterstand initieel al hoog is. Deze hoge waterstanden zijn dus niet zozeer het gevolg van fluctuaties in de boezemwaterstand. Deze waarnemingen zijn gedaan in de winter van 2023-2024. Deze was uitzonderlijk nat, met ook extreme neerslag over periodes van één tot vier dagen. 

Voor waterschappen in het midden en zuidwesten van het land zijn terugkeertijden ingeschat van gemiddeld eens in de 10 tot 100 jaar. Deze studie evalueert de impact van deze natte winter op boezem- en polderkaden en trekt lessen voor dijkveiligheid, specifiek voor dijkstabiliteit. De focus ligt op opgetreden schades en grondwaterstanden. 

De volgende lessen zijn getrokken op basis van een inventarisatie bij waterschappen naar de schades en metingen, verspreid over West-Nederland: 

• Neerslag is een onderschatte risicofactor. In het onderzoek traden schades aan waterkeringen op, ondanks beheersbare boezempeilen. Niet de boezemwaterstand, maar de neerslag bleek de belangrijkste schadebepalende factor te zijn;
• Het monitoren van de boezemwaterstand alleen is onvoldoende voor het goed monitoren van de stabiliteit. Waterschappen wordt geadviseerd ook neerslag en freatische lijnen te monitoren;
• Door het inrichten van meetraaien en het gebruik van tijdreeksmodellen kunnen waterschappen kritieke situaties beter signaleren en erop anticiperen;
• Door beter inzicht in de werkelijke belasting kunnen er gerichter maatregelen worden genomen, wat leidt tot efficiënter beheer.

Door betere monitoring en signalering van grondwaterstanden kunnen waterschappen beter anticiperen op risico’s. Dat voorkomt schade, maakt beheer effectiever, en draagt bij aan klimaatadaptatie en een efficiënter gebruik van middelen.