Ondanks een gemiddelde fosfaatverwijdering van bijna 90 procent op Nederlandse rwzi’s, voldoet het oppervlaktewater in veel waterlichamen niet aan de eisen die de Europese Kaderrichtlijn Water stelt. Fosfaatgehaltes zijn regelmatig te hoog. Nog verdergaande fosfaatverwijdering uit rioolwater zal bijdragen aan een betere waterkwaliteit. 

De gangbare oplossing voor vergaande fosfaatverwijdering is de toepassing van een nageschakeld zand- of doekfilter met dosering van ijzerchloride. Hiermee kan een concentratie van ongeveer 0,25 mg P/l worden gehaald. De vraag is: kan dat nog beter? Van oktober 2023 t/m december 2024 heeft daarvoor op rwzi Dronten een pilot gelopen waarin de BiOPhree®-technologie is getest. BiOPhree is gebaseerd op fosfaatadsorptie aan ijzergranules. De technologie is ontwikkeld door het bedrijf Aquacare Europe BV voor de behandeling van koelwater voor preventie van biofouling. Sinds 2020 werkt Aquacare samen met Haskoning aan een doorontwikkeling van BiOPhree voor vergaande fosfaatverwijdering uit rwzi-effluent. 

De positieve pilotresultaten – waarbij zeer lage P-gehaltes in het effluent werden bereikt - geven voldoende vertrouwen voor het demonstreren van de technologie op praktijkschaal. Verschillende waterschappen overwegen derhalve momenteel een demonstratieproject met deze technologie. 

Het effluent wordt eerst gefilterd voor verwijdering van zwevende stof en wordt daarna over een adsorptiekolom geleid waarin het opgeloste fosfaat vergaand wordt verwijderd tot < 0,1 mg P/l. Na verloop van tijd is het adsorbens (de ijzergranules) verzadigd en is regeneratie nodig om het verwijderde fosfaat te desorberen. Dit gebeurt met natronloog. 

Na de regeneratie is het adsorbens weer geschikt voor fosfaatadsorptie in een volgende cyclus. Het natronloog dat vrijkomt bij een regeneratie (het regeneraat) wordt behandeld met een nanofiltratiemembraan om maximaal natronloog terug te winnen en het gedesorbeerde fosfaat verder op te concentreren. Het teruggewonnen natronloog wordt in het BiOPhree-proces opnieuw gebruikt bij een volgende regeneratie. Het geconcentreerde fosfaat kan worden geprecipiteerd met calcium tot hydroxy-apatiet of worden mee verwerkt in een struvietreactor. Per locatie moet bekeken worden wat de meest optimale route voor P-terugwinning is.