Skip to main content Skip to main nav

Bijdrage van ziekenhuisafvalwater aan de emissie van medicijnresten naar oppervlaktewater (...)

Dit rapport bevat de resultaten van een onderzoek waarin is gekeken wat de bijdrage van ziekenhuisafvalwater is aan de totale emissie van restanten geneesmiddelen naar het oppervlaktewater. Er is gekeken naar de emissie via rwzi's, via overstortingen (van het vuilwaterriool) en via het hemelwaterriool door fout aangesloten vuilwaterleidingen (foutaansluitingen). De resultaten vormen de basis voor afwegingen rondom de vraag waar je medicijnresten het meest (kosten)effectief kunt verwijderen: bij ziekenhuizen, op rwzi's of door extra aandacht voor de lokale oppervlaktewaterkwaliteit.

De reductie van ziekenhuisemissies zal, gezien het kleine aandeel van deze emissies aan het totaal, een beperkte invloed hebben op eventuele investeringen op rwzi's voor nazuivering van medicijnresten en andere microverontreinigingen. Het aandeel medicijnresten op Nederlandse rwzi's afkomstig uit ziekenhuizen, bedraagt namelijk meestal minder dan 5 procent. Slechts enkele ziekenhuizen dragen rond de 10 procent  bij aan de totale vracht. De bijdrage van overstorten en foutaansluitingen op het hemelwaterriool aan de directe emissie van restanten geneesmiddelen naar het oppervlaktewater, is sterk afhankelijk van de lokale situatie. Deze routes kunnen in concrete gevallen van belang zijn voor de waterkwaliteit.

De studie beperkt zich tot de emissie van humane geneesmiddelen uit ziekenhuizen. Op hoofdlijnen worden op basis van bestaande kennis ook andere verontreinigingen beschouwd. Twee van deze verontreinigingen betreffen pathogenen en antibioticaresistentie in ziekenhuisafvalwater. Uit eerdere onderzoeken van STOWA blijkt dat foutaansluitingen en riooloverstortingen een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de concentratie antibioticaresistentie en pathogenen in oppervlaktewater. Of specifiek ziekenhuisafvalwater hierbij een rol speelt, is nog niet nader onderzocht.  

Momenteel worden ook onderzoeken gedaan naar de geschiktheid van het meten van het aanwezige Coronavirus (Covid­19 /SARS­CoV2) in rioolwater als early warning system voor humane cases. Uit diverse studies blijkt dat het RNA van dit coronavirus aanwezig is, maar dat het onwaarschijnlijk is dat dit virus in rioolwater nog infectieus is. De aanwezigheid van pathogenen (waaronder het coronavirus) is daarnaast niet voldoende om een infectie of ziekte op te lopen; er moet ook contact (blootstelling) met die pathogenen zijn. 

Deze landelijke analyse vormt de basis voor een regionale invulling en afweging van maatregelen specifiek op het niveau van ziekenhuizen of juist end of pipe bij de rwzi. Daarnaast zijn de resultaten van belang voor het waterkwaliteitsbeheer en het (gemeentelijke) rioleringsbeheer.