Het programma - dat oorspronkelijk ‘Verbeteren Inspectie Waterkeringen’ (VIW) heette - is gestart in 2004. Directe aanleiding was de veenkadendoorbraak in Wilnis in 2003. Het programma loopt inmiddels meer dan twintig jaar. In 2023 werd een nieuw programmaplan goedgekeurd: PIW 4. Het betekent tevens een hernieuwde samenwerking tussen Rijkswaterstaat en STOWA. 

Het PIW-programma is in de loop der jaren sterk geëvolueerd. De aanpassingen van de naamgeving van het programma door de jaren heen, weerspiegelen dat. Het programma ging van ‘Verbetering Inspectie Waterkeringen’ via ‘Professionaliseren Inspectie Waterkeringen’ tot wat het nu is: ‘Professionaliseren Instandhouding Waterkeringen’. 

Het programma heeft zich vanuit het verbeteren van de inspectie - bijvoorbeeld via de ontwikkeling van een digitale gids met schadebeelden (Digigids) - verder ontwikkeld. Het heeft zich ook steeds aangepast aan de vragen die er de afgelopen twintig jaar speelden op het gebied van inspectie en, in het verlengde daarvan: risicogestuurd beheer en onderhoud van waterkeringen. Dat is terug te zien in de thema’s van PIW 4. Daarin spelen actuele waterkeringsthema’s een belangrijke rol, zoals graverij, instandhouding onder bijzondere klimatologische omstandigheden en crisisbeheersing. 

Het programma is gebaseerd op drie O’s: Ontwikkelen, Ontmoeten en Ondersteunen. Dat ontmoeten gebeurt vooral op de PIW-Kennisdag die jaarlijks plaatsvindt. Daar worden opgedane kennis en inzichten uit het programma gedeeld en haalt het programmateam nieuwe vragen op. Op deze dag komen niet alleen waterkeringbeheerders, maar ook vertegenwoordigers van kennisinstellingen, bedrijven en studenten. Het hele veld voor succesvolle kennisoverdracht en -uitwisseling is aanwezig.