In de afgelopen jaren hebben waterschappen veel aandacht besteed aan de inrichting van natuurlijke oevers (NVO's), met name voor de Kaderrichtlijn water (KRW). Nu de deadline voor het behalen van de KRW-doelstellingen in 2027 nadert, neemt de aandacht voor en uitvoering van natuurlijk ingerichte oeverzones verder toe. 

De grootte van de bijdrage van NVO’s aan het behalen van KRW-doelen, staat of valt met goed beheer van de heringerichte oevers en waterlopen. Na de aanleg van een NVO is de taak van de waterbeheerder namelijk niet voorbij; deze begint eigenlijk pas dan. Een NVO zal namelijk alleen goed blijven functioneren met een passend beheer. Dit geldt niet alleen voor waterschappen als waterbeheerders, maar ook voor gemeenten die beheertaken belegd hebben gekregen. Ook zij beheren vele kilometers aan NVO's, zowel in overig water als in KRW-waterlichamen. 

NVO's worden ingericht ter bevordering van de KRW-doelstellingen, maar ook om andere doelstellingen op het gebied van biodiversiteit en waterkwaliteit te realiseren. Daarnaast speelt belevingswaarde een grote rol. In de praktijk blijkt het echter lastig om via goed beheer NVO's effectief te laten functioneren. Dit kent verschillende oorzaken: 

• Het beheer sluit niet goed aan bij de gestelde doelen en/of de inrichting/ontwerp van de NVO;
• Het beheer moet worden bijgesteld omdat de ontwikkeling van de NVO anders verloopt dan verwacht. Dit kan veroorzaakt worden door lokale veranderende omstandigheden (zoals functies op het water, lozingen, etc.), of omdat er geen goed vooronderzoek is gedaan naar de abiotiek en ligging van de standplaats (bijv. toxische-, voedselrijke bodem);
• De NVO is niet goed bereikbaar voor de beheermachines, vanaf het land en/of water;
• Praktische zaken waar in het beheer tegenaan wordt gelopen (communicatie door lagen van de organisatie, afstemming en verplichtingen vanuit wetgeving);
• Kosten versus baten van intensiever onderhoud/onderhoud op maat. Er is vaak een beperkt budget waaruit het beheerpakket moet worden uitgevoerd. 

Met de nieuwe handreiking wil STOWA handvatten bieden aan waterschappen en gemeenten, zodat veelvoorkomende problematiek omtrent het beheer van NVO’s in de eerste plaats kan worden voorkomen of achteraf kan worden opgelost of bijgestuurd. 

De handreiking richt zich op de oevers van lijnvormige wateren met een nadruk op KRW-watertypen M1, M2, M3, M4, M6, M8, M10 en R20 (moerasbeek). Het onderzoek beperkt zich echter niet tot deze types, zowel de oeverzones van KRW-wateren als Overige wateren (inclusief stedelijke wateren) worden behandeld. De focus ligt op het beheer van bestaande natuurvriendelijke oevers.

Even een cursieftestje