Skip to main content Skip to main nav

Baggernut, maatregelen, baggeren en nutriënten

Dit rapport bevat de weerslag van een groot project (BaggerNUT) waarin onderzoek is gedaan naar de interne fosfaatbelasting van wateren (ecologische sleutelfactor 2, het vrijkomen van fosfaat vanuit de waterbodem) en naar mogelijke maatregelen om dit te voorkomen.

Het Nederlandse oppervlaktewater is vaak fors belast met voedingsstoffen van elders. Dat zie je terug in de waterkwaliteit, maar ook in de waterbodem. Deze is langzamerhand opgeladen met stikstof en fosfaat. Nu de lozingen op het oppervlaktewater steeds minder worden, komen de in de waterbodem opgeslagen voedingsstoffen weer vrij. Deze zogeheten interne belasting van het watersysteem leidt vaak tot ongewenste algenbloei, kroosdekken of waterplantenexplosies. Het staat daarmee het behalen van KRW-doelen in de weg.

Door de kennis opgedaan in het project BaggerNUT kunnen waterbeheerders de potentiële nalevering van nutriënten uit de bodem goed en snel inschatten. Ook kan deze potentiële interne nalevering worden bekeken in het perspectief van het totale watersysteem. Zo kan de effectiviteit van bodemmaatregelen beter worden ingeschat. Baggernut levert kennis en tools waarmee waterbeheerders meer grip krijgen op de (negatieve) rol van de waterbodem bij het behalen van een goede waterkwaliteit.

Het hoofdrapport bevat de resultaten van het project BaggerNut waarin het proces en de gevolgen van het ophopen en weer vrijkomen van stikstof en fosfaat in en uit de waterbodem is onderzocht. Op 29 locaties verspreid over Nederland - sloten, vaarten en meren, met zandige, kleiige en venige ondergrond - zijn daarvoor het oppervlaktewater, het bodemvocht en de bodem bemonsterd. Op basis hiervan zijn diverse naleveringsroutes gekwantificeerd.

In het project zijn ook twee instrumenten ontwikkeld. Met de Quickscan kunnen waterbeheerders de interne belasting op een betrouwbare maar eenvoudige en goedkope wijze kwantificeren. Met de Bodemdiagnose tool kan worden nagegaan hoe groot de rol van deze belasting is op het watersysteem is en met welke maatregelen de nalevering kan worden beperkt. Hierdoor komt een goede waterkwaliteit en ecologie voor veel wateren dichterbij.

De nieuwe kennis uit het project BaggerNut staat weergegeven in verschillende documenten. Er is een overkoepelend rapport dat de grote lijn uitlegt. Daarin wordt steeds verwezen naar informatie in onderliggende onderzoeksrapporten. In de rapporten wordt weer verwezen naar tools die binnen het project zijn ontwikkeld. Ten slotte zijn er de rapporten van diverse watersysteemanalyses. Ook deze zijn te downloaden.

Hieronder vindt u:

Algemeen

  • het hoofdrapport en rapporten over veldmetingen en exprimenten
  • documenten Quickscan en bodemdiagnose
  • rapporten watersysteemanalyse

Veldmetingen en experimenten

  • Rapport 'Metingen Interne Nutriëntenmobilisatie en Decompositie' (MIND), B-Ware
  • Rapport 'De rol van vissen, planten, zuurstof en temperatuur bij de nalevering van nutriënten. Resultaten experimenten RUN en B-Ware.', Radboud Universiteit Nijmegen
  • Protocol bemonstering poriewater
  • Tool 'de Zoutjes' (excel),  Radboud Universiteit Nijmegen en Onderzoekcentrum B-Ware.

Quickscan

  • Rapport 'Quickscan', Witteveen+Bos
  • Tool 'Quickscan' (excel), Witteveen+Bos.

Bodemdiagnose tools

  • Rapport 'Kennisregels in de Bodemdiagnose', ARCADIS en Deltares
  • Rapport 'Maatregelen in de Bodemdiagnose', ARCADIS en Deltares
  • Tool 'Bodemdiagnose (excel), ARCADIS en Deltares. 
  • Memo Invoerscherm Bodemdiagnosetool, ARCADIS en Deltares.
In de film 'Baggernut, de bodem in beeld' wordt een samenvatting gegeven van het onderzoek
Onderstaand een demonstratiefilm van het bemonsteren van bodemvocht