Onderzoek naar het voorkomen van ...

Wateroverlast

Thema's

Integrale risicoanalyse: uitwerking

In een gebied gelden uiteenlopende normen voor het voorkomen van wateroverlast, afhankelijk van de oorzaak (falen waterkering, falen watersysteem of falen riolering). Dit is lastig uit te leggen aan inwoners. We onderzoeken of er meer vanuit de veiligheid van het gebied geredeneerd kan worden. Belangrijke vragen hierbij: hoe pakt zo'n 'gebiedsnorm' uit bij de uiteenlopende waterbeheerders en hoe vertalen we deze norm naar de verschillende systemen (dijken, oppervlakte water, riool)?

Lees meer

Integrale risicoanalyse: pilots

De methode van integrale risicoanalyse wateroverlast wordt verder uitgewerkt tot een reproduceerbare en in de praktijk toepasbare methodiek. Dit sluit aan bij de aanbevelingen van de Beleidstafel Wateroverlast van maart 2022. Aan de hand van een aantal pilotgebieden willen we deze methodiek vormgeven en toepassen.

Lees meer

Verbeteren methodes van schatten wateroverlast

Bij het zoeken naar een kosteneffectief optimum tussen investeren in maatregelen om schade door wateroverlast tegen te gaan, en het accepteren van schade speelt schade-informatie een belangrijke rol. Er is behoefte aan betrouwbare schattingen van schade door wateroverlast, zowel in de stad als op het platteland. Er zijn diverse waterschadeschatters met elkaar vergeleken om waterbeheerders te helpen bij de keuze van de juiste tool voor het juiste doel.

Lees meer

Leren van wateroverlast

In de afgelopen jaren is her en der in het land tientallen keren wateroverlast opgetreden. Veel van deze situaties zijn geëvalueerd. Aan de hand daarvan is een metaevaluatie uitgevoerd. Vraag hierbij was: welke algemene lessen kunnen we trekken uit deze gebeurtenissen, en hoe helpen die waterschappen beter met toekomstige wateroverlastsituaties om te gaan?

Lees meer

Data science en wateroverlast

Data science - in het bijzonder Machine Learning - is een vakgebied waarin technieken worden ontwikkeld die trends in data kunnen ontdekken, en hier vervolgens automatisch modellen voor kunnen genereren. De Commissie Wateroverlast laat onderzoeken welke mogelijkheden big data en data science bieden voor het inzichtelijk maken van oorzaken (en daarmee ook oplossingsrichtingen) voor wateroverlast.

Lees meer

Klimaatadaptieve sleutelfactoren

De informatie over klimaatadaptatie is complex en erg verspreid. Deze informatie willen we toegankelijker krijgen. We onderzoeken of het mogelijk is om in navolging van de ecologische sleutelfactoren klimaatadaptatieve sleutelfactoren op te stellen, met dezelfde communicatieve kracht. Doel is om op een laagdrempelige manier een grote hoeveelheid kennis samen te brengen en toegankelijk te maken, als basis voor het nemen van beslissingen.

Lees meer

Aannames Wateroverlast

Waterschappen staan voor de opgave om het watersysteem zo in te richten, dat tegen aanvaardbare kosten zo min mogelijk wateroverlast ontstaat. Hiervoor maakt men gebruik van hydrologische modellen. Maar modelresultaten blijven altijd vereenvoudigde weergaven van de werkelijkheid en kennen onzekerheden. Het is van belang deze zo veel mogelijk te reduceren en de effectiviteit van maatregelen zo zeker mogelijk te krijgen. We onderzoeken hoe we de onzekerheden kunnen verkleinen en waar de meeste winst zit bij het reduceren ervan.

Lees meer

Kennisdag Wateroverlast

regelmatig worden er Kennisdag wateroverlast gehouden. Op deze dagen worden de onderzoeken van STOWA en stichting RIONED rondom wateroverlast van STOWA en RIONED gepresenteerd. De dagen zijn met name bedoeld om een dialoog te voeren over de gewenste doorontwikkeling van de onderzoeken en om kennisleemten te definiëren.

Bekijk de presentaties van de kennisdag 2022

Hiermee helpen we je verder

Infographic Water-effectbepalingsinstrumenten

Er zijn de afgelopen jaren meerdere modelinstrumenten beschikbaar gekomen waarmee gemeenten en waterschappen de gevolgen van wateroverlast en overstromingen in beeld kunnen brengen. Maar welk instrument kun je voor welke situatie het best toepassen? Een infographic maakt dit inzichtelijk.

Meer informatie

Waterschadeschatter

Overheden hebben de eisen voor de waterhuishouding vertaald in een normenstelsel voor regionale wateroverlast, de zogenoemde NBW-normen. Soms knellen de normen, met name in situaties waarbij de kosten van maatregelen om aan de norm te voldoen niet meer in verhouding lijkt te staan tot de baten. In dat geval biedt de Waterschadeschatter uitkomst. Het is instrument waarmee waterbeheerders gedetailleerd de kosten en baten van wateroverlastmaatregelen in beeld kunnen brengen.

Naar het instrument

Waterwijzer Landbouw

De Waterwijzer Landbouw is een instrument voor het bepalen van het effect van veranderingen in hydrologische condities op gewasopbrengsten. Die veranderingen kunnen worden veroorzaak door menselijke ingrepen, maar ook een gevolg zijn klimaatverandering. De Waterwijzer Landbouw geeft een reproduceerbare inschatting van het effect van deze veranderingen, in termen van droogteschade, natschade (zuurstofstress) en zoutschade.

Naar het instrument

Waterwijzer Natuur

De Waterwijzer Natuur is een instrument dat kan worden gebruikt om vast te stellen in hoeverre de waterhuishouding aansluit bij bestaande vegetatiedoelen, om te beoordelen of vegetatiedoelen haalbaar zijn onder een ander klimaat met andere hydrologische condities, om (nieuwe) locaties te vinden die hydrologische geschikt zijn voor natuurontwikkeling, en voor het optimaliseren van de waterhuishouding ten behoeve van de natuur. Lees meer.

Naar het instrument

Meteobase

Meteobase is een online service met historische neerslag- en verdampingsgegevens. Deze zijn onder meer nodig voor modelkalibratie, het toetsen van watersystemen aan de normen voor regionale wateroverlast (NBW-normen), voor GGOR-vraagstukken en zoetwatervoorziening. Maar ook om beter te kunnen inspelen op verschuivingen in neerslagpatronen en neerslagextremen.

Naar het instrument

PerceelTool

De PerceelTool van STOWA en stichting RIONED is een online instrument voor het beoordelen van maatregelen om in stedelijk gebied (meer) regenwater te verwerken op eigen terrein en daarmee bij te dragen aan het beperken van regenwateroverlast.

Naar het instrument

Deltafacts

Hoe beschermen we Deltaland Nederland tegen de gevolgen van klimaatverandering? Hoe spelen we in op de effecten daarvan: langdurige droogte, extreme neerslag, hoge rivierafvoeren en toenemende verzilting? Er wordt voortdurend nieuwe kennis ontwikkeld om deze vragen te kunnen beantwoorden. Om ervoor te zorgen dat deze kennis zich verspreidt, zijn Deltafacts opgesteld.

Meer informatie

Contact

Robin Biemans, 06 22 96 58 80, biemans@stowa.nl

De effecten van klimaatverandering doen zich steeds sterker gelden. Het wordt droger én natter. Dat brengt in het regionale waterbeheer grote uitdagingen met zich mee. Om alle vragen rond wateroverlast te adresseren, heeft STOWA de commissie Wateroverlast (CWO) ingesteld. Deze definieert programma-overstijgende onderzoeksvragen op het gebied van (klimaat en) wateroverlast, en laat onderzoek doen om deze vragen te beantwoorden. Hieronder zie je wat we allemaal doen. thema's producten en diensten Wed, 08/10/2022 - 12:00 klimaatadaptatie NBW-normen stedelijk waterbeheer stresstest waterberging wateroverlast

Ontwikkelingsprogramma Regionale Keringen

Laatste waterveiligheidsnieuws

13 mei 2025

Mobiele keringen: op zoek naar een alternatief voor de zandzak

STOWA heeft voor zeven verschillende type mobiele keringen en één type tijdelijke kering korte video's laten maken. In de video’s wordt de werking van de keringen uitgelegd en wordt verteld binnen welke randvoorwaarden ze inzetbaar zijn. De productie van de video's werd mede mogelijk gemaakt door het Interregproject FlashFloodBreaker.

Lees meer

06 mei 2025

Hoe houden we de bever onder controle? Nieuwe inzichten tijdens bever demodag

Welke technieken zijn er beschikbaar om beverholen op te sporen? En hoe kunnen waterschappen de schade die bevers aanrichten voorkomen en herstellen? Deze vragen stonden centraal op 24 april, tijdens de demodag ‘Opsporing van bevers en preventie tegen graverij’. De dag werd gehouden in het bezoekerscentrum van het Biesbosch MuseumEiland in Werkendam.

Lees meer

15 december 2024

Internationaal handboek over noodbeheer voor de bescherming tegen overstromingen

De afgelopen 2,5 jaar hebben ruim twintig organisaties, waaronder STOWA, en 70 professionals uit ruim 20 landen gewerkt aan een internationaal handboek over noodbeheer voor de bescherming tegen overstromingen
(International Handbook on Emergency Management for Flood Defences). Het gaat dieper in op bestuursaspecten, de details van processen en activiteiten die verband houden met het beheer van crisissituaties, het delen van kennis en samenwerking, en de rechtvaardiging voor de financiering van de noodzakelijke capaciteiten en competenties.

Lees meer

Beleid

Visie & beleid

Medio 2024 kwam het vijfde programmaplan uit van het Ontwikkelprogramma Regionale Keringen (ORK), periode 2024-2027. Het programma richt zich sinds het begin van deze eeuw op kennisontwikkeling rondom de sterkte en veiligheid van regionale keringen. Belangrijke aandachtspunten voor de komende planperiode zijn de integrale veiligheidsbenadering, het concept water en bodem sturend en het toets- en ontwerpinstrumentarium.

Meer informatie

Herijking veiligheidsbenadering

Nederland kent veiligheidsnormen voor regionale keringen waarbij de keringen worden ingedeeld in één van vijf klassen (de zogenoemde IPO-klassen). Bij elke klasse hoort een bepaalde norm. Hoe hoger de norm, hoe sterker de kering. Een gedegen maar kostbare en niet altijd transparante aanpak. Binnen dit thema zoeken we naar betaalbare, pragmatische en goed uitlegbare alternatieven voor het waarborgen van de regionale veiligheid.

Meer informatie

Zorgplicht

Beheerders van waterkeringen hebben de wettelijke taak hun waterkeringen aan de veiligheidseisen te laten voldoen en te zorgen voor het bijbehorende beheer en onderhoud. Dit wordt de zorgplicht genoemd. De waterschappen mogen zelf bepalen hoe ze deze zorgplicht invullen. Hiervoor is een handreiking opgesteld.

Meer informatie

Uniforme schade-indexering

De regionale waterkeringen zijn ingedeeld in vijf normklassen. Deze indeling is mede gebaseerd op de mogelijke schade bij het falen van de kering; hoe hoger de schade, hoe hoger de norm. De schadeberekening was gebaseerd op het prijspeil 1999. De indexatie naar andere jaren wordt nu op verschillende manieren gedaan, met verschillende eindbedragen tot gevolg. In dit thema is nieuwe schadetabel opgesteld en een advies gegeven over een uniforme methode voor indexering.

Meer informatie

Een dijk: meer dan waterveiligheid

Regionale keringen zijn niet alleen van belang voor de waterveiligheid, maar hebben vaak ook een landschappelijke, cultuurhistorische, recreatieve dan wel transportfunctie. En ze zijn drager van natuurwaarden. In dit thema wordt onderzocht hoe we regionale keringen optimaal kunnen beheren, met inachtneming van andere functies in, op en rond de kering.

Meer informatie

Techniek

Aanwijzen en normeren

De provincies zijn verantwoordelijk voor het aanwijzen en normeren van de regionale keringen. Binnen ORK zijn voor diverse type regionale keringen (boezemkaden, compartimenteringskeringen, keringen langs regionale rivieren, etc.) methodieken ontwikkeld die helpen bij het bepalen van de normklasse (I-V).

Meer informatie

Toetsen

Binnen ORK wordt onderzoek verricht om maximaal inzicht te krijgen in de sterkte van waterkeringen en de effecten van mogelijk falen, in relatie tot de norm waarop wordt getoetst. Zo wordt onderzoek gedaan naar mogelijke faalmechanismen, waaronder macrostabiliteit. Maar bijvoorbeeld ook naar de manier waarop je het concept ‘bewezen sterkte’ mee kunt nemen in je beoordeling.

Meer informatie

Ontwerpen en verbeteren

Als een kering niet voldoet aan de gestelde veiligheidseisen, moet deze worden verbeterd. Daarvoor moet de kering worden versterkt, of de hydraulische belasting op de kering worden verminderd. Bij de versterkingsopgave is het belangrijk rekening te houden met toekomstige ontwikkelingen. Binnen ORK zijn voor verschillende typen regionale keringen ontwerprichtlijnen geschreven die deze ontwikkelingen meenemen.

Meer informatie

Beheer & onderhoud

Adequaat beheer en onderhoud van waterkeringen vormt een integraal onderdeel van de zorg voor regionale waterveiligheid. Het werken in een gesloten beheercyclus vanuit de optiek van de zorgplicht en assetmanagement vormt één van de kernopgaven voor de komende jaren.

Meer informatie

Droogte

Klimaatverandering heeft ook gevolgen voor de (regionale) waterveiligheid. Zo wordt (langdurige) droogte een steeds belangrijker aspect om rekening mee te houden. STOWA onderzoekt in dit verband samen met Rijkswaterstaat en de hoogheemraadschappen Delfland, Rijnland en Schieland en de Krimpenerwaard de effecten van verdroging van boezemkades tijdens langdurige droogte.

Meer informatie

Leidraad Toetsen op Veiligheid Regionale Waterkeringen

Het toetsen van de veiligheid van een regionale waterkering houdt in dat de ingeschatte sterkte wordt vergeleken met de optredende belastingen die horen bij de vastgestelde IPO-norm. Het eindoordeel, de eindtoets, geeft aan of de sterkte voldoet. Een belangrijk hulpmiddel hiervoor is de Leidraad Toetsen op Veiligheid (LTV) Regionale Waterkeringen.

Meer informatie

Niet-waterkerende objecten (NWO's)

Op, in en naast regionale waterkeringen komen niet-waterkerende objecten (NWO’s) voor. Deze objecten hebben geen waterkerende functie, maar kunnen wel een negatief effect hebben op de waterveiligheid. Daarom dient de invloed van een bestaand NWO op de veiligheid van de kering te worden beschouwd. Onder NWO’s vallen bomen, bebouwing, kabels en leidingen (K&L) en overige constructies, zoals wegen, landhoofden, steigers, et cetera. Er is een handreiking opgesteld, die specifiek ingaat op bomen, bebouwing en kabels en leidingen.

Meer informatie

Dijkcheck

In het project Toetsen op degradatie is een online tool ontwikkeld om snel een beeld te kunnen krijgen van impact van degradaties van een dijk. Met DijkCheck-app kunnen gebruikers checken hoe gevoelig de stabiliteit van een bepaalde kering is voor verschillende vormen van degradaties.

Naar Dijkcheck

Grondparameters / geotechnische database

STOWA heeft de resultaten van tien jaar onderzoek naar de sterkte-eigenschappen van grondsoorten in Nederland bijeen gebracht in een geotechnische database. Om waterbeheerders verder te faciliteren bij hun werk, liet STOWA de geotechnische meetgegevens analyseren. Er is een rapport met de highlights uit die analyse. Dit helpt regionale waterbeheerders aan specifieke, technische informatie over de grondeigenschappen van gebieden die vergelijkbaar zijn met locaties binnen hun eigen beheergebied.

Naar het rapport en de database

Agenda

28 oktober 2025

Jaarlijks symposium Kenniscentrum Bever

Op dinsdag 28 oktober 2025 vindt het jaarlijkse symposium plaats van het Kenniscentrum Bever. Plaats van handeling is Cultuur- en Congrescentrum Antropia in Driebergen. We brengen je deze dag op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen met betrekking tot bevers. En er is gelegenheid om met elkaar over het onderwerp in gesprek te gaan.

Lees meer

Contact

Oscar van Dam, vandam@stowa.nl

Regionale waterkeringen zijn onmisbaar voor de bewoonbaarheid van laag Nederland. In het ‘Ontwikkelingsprogramma Regionale Keringen’, dat STOWA uitvoert in opdracht van UvW en IPO, werken we al vanaf 2005 aan het vergroten van de regionale waterveiligheid. Vooral via het ontwikkelen en toepassen van nieuwe kennis en inzichten. In 2024 startte de vijfde fase (ORK V), die loopt tot en met 2027. Beleid Techniek Nieuws Agenda Contact Sun, 07/10/2022 - 12:00 B&O waterkeringen ORK regionale keringen zorgplicht